Abecadlo - Technika ostrzenia noży

Technika ostrzenia noży

Technika i gadżety
2025 / 07 / 02

Technika i gadżety pojwiają się także w kuchni i niejeden raz pisaliśmy tu o tego przykładach. Ostatnim razem opisaliśmy na przykład grill węglowy, określany jako "inteligentny". Wciąż jednak podstawowym narzędziem każdego kucharza jest nóż. Narzędzie bardzo proste i stare jak świat. I chociaż nowe technologie pozwalają na coraz bardziej wymyślne kształty i użycie najlepszych materiałów, wszystkie noże mają wciąż tę samą wadę. Nieważne jak są nowoczesne, jak są drogie, wszystkie ulegają stępieniu.

Wbrew niektórym reklamom, nie istnieją noże, które są ostre "forever" (na zawsze). Niektóre mogą pozostawać ostre dłużej niż inne, jak np. noże japońskie. Oprócz specyficznego kształtu, noże japońskie wyróżniają się tym, że są wykonane z twardszej stali. Mogą więc wolniej się tępić, ale w końcu one także muszą być ostrzone. W dodatku wymagają zwykle innych narzędzi do ostrzenia niż zwykłe noże nazywane "zachodnimi".

Zawodowy kucharz pewnie powie, że najdoskonalsze ostrzenie zapewnia zwykły kamień do ostrzenia. Albo raczej specjalny kamień przygotowany właśnie do tego celu. Jego nazwa w języku angielskim to whetstone albo prościej sharpening stone. Kamień taki jest opisany liczbą od 100 do 5000, która określa grubość ziarna tego kamienia. Im wyższa liczba, tym ziarno jest drobniejsze, służące do dokładniejszego ostrzenia. Niektóre kamienie mają pod dwóch stronach różne ziarno, co pozwala zacząć ostrzyć mocno stępiony nóż od grubszego ziarna i doszlifować go na drobniejszym.

Ostrzenie noża na kamieniu wymaga jednak pewnej wprawy. Nóż powienien być przesuwany po kamieniu pod odpowiednim kątem, z odpowiednim dociskiem. Zawodowy kucharz ma w tym wprawę, ale dla osób, które nie muszą ostrzyć noży codziennie, pomocne są gadżety, które takiej wprawy nie wymagają. Mogą to być zwykłe ostrzałki ręczne, ale są też elektryczne.

Chef's Choice 1520 Professional Electric Knife Sharpener to duże narzędzie, ale można nim naostrzyć praktycznie każdy nóż.

Najtańsze ostrzałki elektryczne można kupić już za kilkadziesiąt dolarów. Cena może zależeć od materiału ostrzącego, ale także od ogólnej konstrukcji. Niektóre są mało wygodne w użyciu, ze względu na sposób ich trzymania. Nie zawsze radzą sobie też z nożami różnej wielkości. Przeważnie nie nadają się też do ostrzenia noży japońskich, wykonanych z twardej stali.

Ostrzałką drogą, ale dobrej jakości jest Chef's Choice 1520 Professional Electric Knife Sharpener. Może słowo "Professional" jest nieco przesadne, bo profesjonaliści używają kamienia, ale urządzenie robi wrażenie już swoim wyglądem. Ma długość 10 cali (25 cm), szerokość i wysokość ponad 4 cale (10 cm). Waży też ponad 4 funty, ale waga dodaje mu stabilności w czasie ostrzenia.

Jeżeli ktoś chce wydać 190 dolarów i ma miejsce na przechowywanie w kuchni takiej maszyny, nie będzie miał już problemu z tępymi nożami. Urządzenie ma trzy różne sekcje, a w każdej materiałem ostrzącym jest diament. To najtwardszy znany materiał, więc z pewnością poradzi sobie z każdym nożem. Jedna sekcja służy do ostrzenia właśnie najtwardszych noży japońskich. Druga sekcja przeznaczona jest do noży zwykłych, a trzeciej używa się do wygładzenia i wypolerowania ostrza.

Proces ostrzenia jest bardzo prosty. Ostrze noża przesuwa się w szczelinie urządzenia kilka razy po około 5 sekund, a następnie używa szczeliny do wypolerowania. Tam również należy przesunąć ostrze noża kilka razy. W efekcie mamy nóż tak ostry, jaki był zaraz po kupieniu.

Ostrzałka może być ręczna. Longzon 4-in-1 Knife Sharpener to bardzo tani gadżet, ale robi to, co do niego należy.

Cena gadżetu 190 dolarów może być uznana za zaporową. Tańszą alternatywą jest Work Sharp Electric Culinary E2 Kitchen Knife Sharpener. Kosztuje 60 dolarów, ale materiał ostrzący jest ceramiczny, a nie diamentowy. Urządzenie ma wbudowaną fukcję automatycznego wyłączania, po zakończeniu ostrzenia. Funkcja nie jest jednak pomocna, a wręcz potrafi przeszkadzać. Jeżeli zakończy ostrzenie, a nóż wciąż wydawać się nam będzie zbyt mało ostry, trzeba powtórzyć cały cykl ostrzenia.

Ostrzałka do noży wcale nie musi być elektryczna. Proces ostrzenia możemy wykonać ręcznie przy pomocy prostych gadżetów. Wśród ostrzałek ręcznych warto zwrócić uwagę na Longzon 4-in-1 Knife Sharpener. Kosztuje zaledwie 13 dolarów, a wraz z ostrzałką dostaniemy parę rękawic odpornych na przecięcie. Materiał ostrzący to wolfram i diamenty, ale urządzeniem tym nie można ostrzyć noży japońskich.

Nazwa gadżetu "4 w 1" odnosi się do czterech sekcji. Jedna z nich służy do ostrzenia scyzoryków i nożyczek. W trzy pozostałe wkładamy kolejno ostrzony nóż, dla coraz dokładniejszego ostrzenia i wygładzania. W każdej sekcji ostrze noża należy przesunąć od 5 do 10 razy, zawsze tylko w jednym kierunku. Przesuwanie go w drugą stronę może uszkodzić ostrze noża.

Gadżety pomogą naostrzyć noże, co ułatwi przygotowanie potraw. Ale za ich smak odpowiada już tylko kucharz.

W papierowym wydaniu "abecadła" piszemy dziś też o technice w innym przedmiocie codziennego użytku - w banknotach.